NAD + näme we saglyk we uzak ömür üçin näme üçin beýle möhüm?

NAD⁺ (Nikotinamid Adenin Dinukleotid) ähli janly öýjüklerde diýen ýaly möhüm koenzim bolup, köplenç “öýjükli ýaşaýşyň esasy molekulasy” diýilýär. Adam bedeninde birnäçe rol oýnaýar, energiýa göteriji, genetiki durnuklylygy goraýjy we öýjükli funksiýany goraýjy bolup, saglygy goramak we garramagy gijikdirmek üçin möhüm ähmiýete eýe.

Energiýa çalşygynda NAD⁺ iýmitiň ulanylýan energiýa öwrülmegini aňsatlaşdyrýar. Uglewodlar, ýaglar we beloklar öýjükleriň içinde dargasa, NAD⁺ elektron göteriji hökmünde çykyş edip, ATP önümçiligini herekete getirmek üçin energiýa mitokondriýa geçirýär. ATP, durmuşyň ähli taraplaryny güýçlendirýän öýjükli işler üçin “ýangyç” bolup hyzmat edýär. Sufficienteterlik NAD⁺ bolmasa, öýjükli energiýa önümçiligi peselýär, bu bolsa ýaşaýyş güýjüniň we umumy işleýiş ukybynyň peselmegine getirýär.

Energiýa çalşygyndan başga, NAD⁺ DNK-ny bejermekde we genom durnuklylygynda möhüm rol oýnaýar. Öýjükler daşky gurşaw faktorlaryndan we metabolik önümlerden DNK zaýalanýar we NAD⁺ bu ýalňyşlary düzetmek üçin abatlaýyş fermentlerini işjeňleşdirýär. Şeýle hem, uzak ömür, mitokondrial funksiýa we metabolik deňagramlylyk bilen baglanyşykly beloklar maşgalasy bolan sirtuinleri işjeňleşdirýär. Şeýlelik bilen, NAD⁺ diňe bir saglygy goramak üçin zerur bolman, eýsem garrylyga garşy gözleglerde-de esasy orun eýeleýär.

NAD⁺ öýjükli streslere jogap bermekde we nerw ulgamyny goramakda-da möhümdir. Oksidleýji stres ýa-da çişme wagtynda, NAD⁺ gomeostazy saklamak üçin öýjükli signallary we ion balansyny sazlamaga kömek edýär. Nerw ulgamynda mitokondrial saglygy goldaýar, neýronlara oksidleýji zeper ýetýär we newrodegeneratiw keselleriň döremegini we ösüşini gijikdirmäge kömek edýär.

Şeýle-de bolsa, NAD⁺ derejesi ýaş bilen tebigy ýagdaýda peselýär. Bu peselme, energiýa önümçiliginiň peselmegi, DNK-nyň abatlanylmagy, çişmegiň ýokarlanmagy we nerw işiniň peselmegi bilen baglanyşykly, bularyň hemmesi garrylygyň we dowamly keseliň alamatlarydyr. Şonuň üçin NAD⁺ derejesini saklamak ýa-da ýokarlandyrmak häzirki zaman saglygy dolandyrmakda we uzak ömrüň gözleginde esasy meselä öwrüldi. Alymlar NAD⁺ derejesini saklamak, ýaşaýyş güýjüni ýokarlandyrmak we umumy saglygy ösdürmek üçin NAD⁺ prekursorlary bilen NMN ýa-da NR ýaly goşundylary, şeýle hem durmuş ýörelgelerini öwrenýärler.